Luigj Gurakuqi – impulse

1. Njeriu nuk mund të kënaqet vetëm me bukë, por ka nevojë edhe për gjellën e shpirtit. Bukë e punë kishim, ndoshta me gjetun edhe nën themrën e të huejit; por do të ishte bukë e mylmyeme me turp, do t'ishte punë me djersë gjaku. Ma mirë pra, le të kënaqena me pak e të fërgohemi në vojin tonë, por t'ushqejmë e të forcojmë shpirtin me ideale qi nuk vdesin kurrë.

2. Parimet qi do të ndiqen

janë këto:

Besime të lira në shtet të lirë,

Mostrazim i shtetit në çashtje besimtare,

Nderimi i njenitjetrit për besimin e shoqishoqit.

3. Mendimi i disave se feja na sjell pengime e trazime asht thjeshtë e gabuem, mbasi përvoja e përditshme na ban të besojmë plotësisht se sa ma tepër populli ynë të ndjekë parimet e moralit e të fesë, aq ma tepër do të tregohet i bindun përpara ligjeve të shtetit, do të respektojë urdhnat e autoriteteve syperiore e do të dojë të nderojë vëllaznit e vet.

4. Bazat e bashkëpunimit janë:

Njisia e atdheut, bashkimi i kombësisë, lidhja e gjakut dhe e gjuhës.

5. Bani ligjet themelore qi të mund të jetojë i lirë dhe i lirë si shqiptar.

6. Po, opozita kërkon liri sa ma të gjanë, por liri të vërtetë e të mbajtun në fre, me ligje të rrepta, qi të ndalojnë shkapërcimet e popullit e shpërdorimet e nëpunësve.

7. Vetëm mbretnimin e ligjit e të drejtësisë i ka premtue e i premton Opozita popullit, pse vetëm tue u zbatue ligje e tue u ushtrue drejtësia, populli mund të shkojë përpara, atdheu mund të lulëzohet.

8. Na duem qeverinë e ligjeve, bile të ligjeve të forta, e jo me i lanë nëpunësve duert e lira për me punue mbas vullnetit të vet.

9. Jemi të zotët të qeverisemi në vete, por nuk jemi të zotët të administrohemi.

10. Pak ndër prijësa e udhëheqës janë që mundohen ta zgjojnë e t'i ndrtisin mendjen popullit, qi i thonë kjartë të vërtetën e që përpiqen ta drejtojnë në udhë të mbarë. Ka, mjerisht, ma shum asish qi thonë se vullneti i popullit nuk do marrë pata sysh e qi, ndonse e quejnë veten popullorë, mendojnë se populli duhet të shtrohet e të ndigjojë e të lehet me u drejtue vetëm prej atyne, pse ata vetëm, e askush tjetër, janë të zotët me e këshilluem për të mirë e me pregatitun fatbardhësinë e tij.

11. Mbasi tashti ka ardhë koha e mrekullinave, nuk duhet të besojmë qi njerëzit, të cilët deri me sot u kanë shërbye ideve antikombëtare, të mund të bahen atdhetarë të flakët.

12. E kremtja e 28 Nandorit duhet të jetë, pra, për ne të gjithë jo vetëm nji ditë gëzimi e dëfrimi, por edhe nji ditë pendimi në të cilën të mbledhim mendjen e të bajmë shqyrtimin e vetëdijes sonë. Në këtë ditë, duhet të vemë të gjithë dorën në zemër e të pyesim veten tonë, nëse e kemi bamë gjithkund e gjithmonë detyrën që kishim përpara atdheut. T'i tregojmë pa turp e t'njohim fajet tona, të harrojmë idhnimet e anmiqësitë qi na ndajnë, t'i japim vëllaznisht dorën njenitjetrit e të betohemi mbi besën e gjyshave tanë se sot e mbrapa do të përpiqemi me të vërtetë për të mirën e Atdheut, për lulëzimin e kombit, për nderin e flamurit tonë.

13. Ngushtica financiare nuk na lejon të bajmë gjana, qi në vend me ba efekt të mirë, përkundrazi, do të banin  keq dhe popullin do ta randonte.

14. Nga shtetet e mëdhanj presim mbrojtje dhe nga fqinjtë relacione të mira.

15. Nuk kam asnji ankim kundër Shkëlqësisë s'Uej (në një letër drejtue imzot L. Mjedës), as kundër askuj tjetër, por vetëm kundër fatit tem qi tash 27 vjet nuk më jep kurr pushim trupi, as kënaqësi shpirti.

Fitimet qi kam pasun  deri me sot prej jetës seme politike janë këto: rrezik jete, të shame e borxhe.

Përgatiti Kolec Çefa, Shkodër

A e dini se...

Dijetarët gjermanë për shqiptarë

Këtë stërkushrillëk mitik iliroepirotshqiptar barbar, helenët tanë të rinj, ndoshta të fryrë me ndjenjën e aristokracisë dhe shkëlqimin e të parëve të tyre mbi të gjithë popujt e rruzullit tokësor, mbase nuk do ta pëlqenin, po të mos ishte fryma konsekuente e mendimit të zotit Han se maqedonasit e vjetër, kjo racë fitimtare ndaj Athinës dhe Babilonisë, qenë të afërm në gjak dhe në gjuhë me shqiptarët e mirëfilltë epirotoilir. Kështu ata (shqiptarët) përjashtoheshin nga forumi kombëtar dhe zbrisnin në një pozitë më të ulët nga ç'ishte bërë zakon të njiheshin në përfytyrimin e kohëve të reja në përgjithësi dhe në kotësinë gjithë xhelozi të bashkatdhetarëve të tyre të sotëm (J.Ph. Fallmerayer /17901861/, Elementi shqiptar në Greqi, 'Saraçi', Tiranë 2003:4950).

Shqipja fenomenale

Kur katastrofa e përgjithshme, e cila përmbyti tërë zonën nga Danubi deri te kufiri i Heladhës, bashkë me gjuhën, historinë dhe traditat, nga gjithë kjo masë, me përjashtim të fiseve që banonin në Heladhë, vetëm shqiptarët mundën ta shpëtonoin gjuhën, zakonet, ligjet dhe kombësin deri në kohët e reja (J.Ph.Fallmerayer /17901861/, Elementi shqiptar në Greqi, 'Saraçi', Tiranë 2003).

Kush iu kundërvu invadimit turk në Ballkan

Si një komb i shquar, i pavarur, thelbësisht i ndryshëm nga bizantinët i ligështuar, shqiptarët që dalloheshin për burrëri, frymë luftarake dhe epërsi të çdo lloji në luftë ndaj të gjitha fiseve të kontinentit ilirik (Ballkani sotën), u njohen nga turqit fillimisht në shekullin XV dhe, ç'është e vërteta, së pari në Shqipërinë e Jugut, domethënë në Epirin e Vjetër, ku shpatën e rënë për tokë të grekëve të Bizantit në luftën për liri e kombësi, ata (shqiptarët) e ngriten lart dhe shpejt e vringëlluan mbi armikun (J.Ph.Fallmerayer/17901861/, Elementi shqiptar në Greqi, 'Saraçi', Tiranë 2003:99). 

Ç'gjuhë  flise Leka i Madh

Kur u drejtohej tjerëve, u fliste në gjuhën e atdheut të vet. Leka nuk e fliste mirë gjuhën helene (Aristoteli). Kur i thirrte ushtarët të rroknin armët, ai u folte në gjuhën e tij e jo greqisht (Plutarku). Që në kohët e Aleksandrit, ai që kishte kombësi maqedonase, nuk ia arrinte të merrej vesh me një helen nga Peloponezi ose Atika pa ndihmën e përkthyesit. Epirotët dhe maqedonasit që në kohën e Strabonit kanë qenë jogrekë... Epirotët, maqedonasit dhe ilirët janë fise të afërta (J.Ph.Fallmerayer /17901861/, Elementi shqiptar në Greqi, 'Saraçi', Tiranë 2003).