BUZUKU NR. 8

 

REVISTĖ E PĖRMUAJSHME

INFORMATIVE, KULTURORE E SHOQĖRORE

 

Boton:

Shoqata pėr kulturė

" Dom Gjon Buzuku"

 

Kryeredaktor:

Simė Gjon Dobreci

 

Zėvendėskryeredaktor:

Gjekė Gjoni

 

Redaksia:

Mr. Riza Rexha,

 prof.dr. Ruzhdi Ushaku, dr. Lukė Gjokaj,

 dom Nikė Ukgjini, Loro Markiqi, Ali Gjeēbritaj,

 

 

Bashkėpunėtorė:

dr. Lukė Gjikaj

prim.dr. Gani Karamanaga

Qazim Muja

 

 

 

Fotoreporterė:

 Cuf Lika, Vahid Ceni,

Rozafa, Foto Arb

 

Adresa e redaksisė:

26 Nėntori, p.n

Nr.tel. 085 412-462,

o69 441-943

 

Nr. i llog.rrjedhėse:

55140-678-007-0022-129

 

Revista ėshtė rregjistruar nė Sekretariatin Republikan pėr Informata tė Malit tė Zi nė

numrin rendor 04 / 01- 466

 

Dorėshkrimet dhe fotografitė nuk kthehen

 

 

Lexuesit na shkruajnė

Leka i Macit Kolės Perkolaj

Leka leu mė 1890 n’katunin Nrekaj, Shestani Posht. N’moshėn 18 vjeēare shkoj n’Stamollė (Turki), ku kishte vllanė e vet Kolėn. Mas do kohet hypi n’punė n’legacionin (ambasadėn) e Francės n’Stamollė. Mas rreth 5 vjetve, sa Leka punoj aty, ministri fitoj rekomandė (transferim) n’Tiranė (Shqypni), e kyj Lekėn e mori me veti. Leka e flitte gjuhėn franceze shum mirė, bajagi mirė elle gjuhėn shpanjolle, si sėrbishtėn elle, natyrisht, gjuhėn amtare shqypen. Leka punoj n’Tiranė deri me 1939, kur Gjermanija e pushtoj Francėn. Ministri, qi ishte degolist, nuk shkoj pėr Francė por pėr Egipt. Aj deshti elle Lekėn me e marrė me veti, por kyj, pėr arsye t’familjes, mė 1940 u kthye n’Shestan, ku kishte le elle ku kishte shpinė elle mallin e vet.    kliko pėr mė shumė

EDITORIALI

Me rastin e njėvjetorit tė „Buzukut"

Njė burrė shestanas pat thėnė: Me u burrnue me tė veten e me e nerue tjetrin. E ne, tė gjithė shqiptarėt, jo vetem shestanasit, kemi me ēka me u burrėrua. I kemi tė parėt tonė lavdiplotė, ata na lanė burrėrinė e traditėn njerėzore, besėn e nderin, zakonet, hadetet, mikpritjen e solidaritetin, kėngėt e pėrrallat popullore nė gjuhėn e shenjtė shqipe. Gjuhėn, nė tė cilėn don Gjon Buzuku, para 450 vjetve botoi Mesharin, nė ē’mėnyrė nderoi paraardhėsit dhe pasardhėsit e vet dhe i dha kontributin e veēantė kulturės shqiptare. Po, nė gjuhėn e shenjtė shqipe qė tė parėt tonė diten ta ruajnė me qindėra dhe mijėra vjetėsh dhe na e lanė trashėgim bashkė me trojet ku ata jetuan. Tė parėt tonė punuan e jetuan nė mėnyrė tė ndershme, megjithqė vėshtirėsitė ishin tė mėdha e tė shumta. Ata hoqen t’zitė u ullinit, por qėndruan, nuk u dorėzuan, nuk e lanė tė shkretė vendin e vet, nuk e tepruan me ikjen dhe humbjen e vet nėpėr botė.   kliko pėr mė shumė

Dr. Shaban Sinani   Dr. Eduard Zaloshnja
KODIKĖT E SHQIPĖRISĖ

Stema e princit shqiptar Karl Topia (1359-1388)Koleksioni i kodikėve (the codex) pėrbėn njė prej pasurive mė tė rėndėsishme kulturore tė popullit shqiptar nė tė gjitha kohėrat dhe njė pasuri me vlera botėrore. Ky koleksion, i cili ruhet nė Arkivin Qendror tė Shtetit, pėrbėhet nga mbi 100 vėllime, qė pėrbėjnė vepra tė plota (dorėshkrime) dhe 17 fragmente, tė cilėt, tė gjithė sė bashku, njihen si "fondi 888". Jashtė kėtij fondi numėrohen edhe disa dhjetėra kodikė tė tjerė, qė i takojnė manastirit tė shėn Gjon Vladimirit, mitropolisė sė Drinopolit e arkipeshkvisė sė Shkodrės. kliko pėr mė shumė

Mr. Riza Rexha

YMER PRIZRENI PERSONLITET I SHQUAR I POPULLIT SHQIPTAR

Ymer Prizreni u lind nė Prizren, nė gjirin e njė familjeje tė arsimuar. Pas shkollės fillore dhe tė mesme qė i kreu nė vendlindje, nė Stamboll kreu studimet nė shkencat juridike, filozofike dhe teologjike. Pėrveē gjuhės amtare fliste: turqisht, arabisht, persisht, frėngjisht dhe kuptone gjermanisht. Ishte intelektual i pėrmasave tė mėdha, njė nga intelektualėt mė tė kompletuar tė kohės. Ai u tregua njė nga atdhetarėt mė largpamės dhe mė konsekuent nė ato vite tė vrullshme dhe vendimtare pėr fatin e atdheut.  kliko pėr mė shumė

Sami dhe Naim Flamuri

 Ballkan - fjalė shqipe

Etimologjia e fjalės - BALLKAN shkencėrisht origjinėn e vet e ka nė gjuhėn shqipe tė vjetėr, apo nė illirishten e re dhe asnjė gjuhė tjetėr indo-europiane, sot as kurrė, nuk mund ta spjegojė nė bazė tė morfologjisė historike as nė bazė tė fonetikės historike. Vetem shqipja ka fuqi spjegimi morfologjik e fonetik, qė vet emri - Ballkan, deri sot mbeti emėr i papėrcaktuar shkencėrisht, ashtu sikur janė tė papėrcaktuara vet fillet e shkencės botėrore. Fjalėn - Ballkan e spjegon gjuha skipe illire - gjuha shqipe e sotme. Kjo fjalė - Ballkan, ėshtė fjalė - skipe illire - shqipe illire, e nuk ka ndonjė gjuhė tjetėr i.e., qė mund ta spjegojė origjinėn historiko-linguistikė me fakte shkencore.  kliko pėr mė shumė

Zef Gjuravēaj, publicist

Reformator i arsimit kombėtar ( 2)

Dr Mirash Ivanaj u arrestua mė 15 maj 1947 nga Skėnder Kosova me urdhėr gojor tė Koēi Xoxės, i cili pėrndiqte intelektualėt, ndėrsa urdhėri zyrtar i paraburgimit ka dalė mė 19 maj 1947, dy ditė pasi ėshtė burgosur nga prokurori publik Xhevit Struga. Po ky prokuror me3 datė 21 maj 1947 urdhėron burgimin e Mirash Ivanaj pėr faje penale kundėr popullit dhe shtetit pėr njė kohė tė papėrcaktuar nė burgun e armiqve tė popullit.   kliko pėr mė shumė

Loro Markiqi avokat

Shqiptarėt nė Mal tė Zi

dhe Popujt pakicė nė Spanjė

Nė spanjė si popuj pakicė jetojnė Katalonėt tė cilėt pėrbėjnė 24 % tė popullsisė , Galėt (Galicėt )  me 9 %  tė popullsisė dhe Baskėt , me 4 % tė popullsisė . Kėta popuj pakicė nė Spanjė edhe pse autoktonė , nuk kan erritur tė formojnė shtetin e vet nacional , kėshtuqė kan kundėrthėnje tė mėdha nė mes tė tyre dhe popullatės shumicė - Spanjolle tė cilėt kan formuar shtetin e vet nacional , bile nė teritorin qė tradicionalisht dhe etnikisht ishte i kėtyre popujve pakicė . Kėta popuj pakicė ende nuk kan hjekė dorė nga formimi i njė shteti tė tyre nacional . Kėto tendenca , dhe dėshira e shtetit qė kėtė mos ta lejojė , e bile edhe shkelja e disa tė drejtave tė tyre...    kliko pėr mė shumė

Pashkė Gorvokaj

TĖ DREJTAT E GRUAS JANĖ TĖ DREJTAT E NJERIUT

Tė drejtat e njeriut u dedikohen qenieve njerėzore dhe vetėm atyre. Pra u kushtohen dhe u garantohen sepse janė njerėz, sepse meritojnė tė respektohen dhe nga ato nuk guxon tė pėrjashtohen as njė njeri. Tė drejtat e njeriut i garantohen ēdo qenjeje njerėzore nė Botė, pa marrė parasysh racėn, ngjyrėn, pėrkatėsinė kombėtare , anėt e botės ; se a vjen nga jugu apo veriu, lindja apo perėndimi, pa marrė parasysh strukturėn e moshės ose gjinisė. Aksush nuk gėzon privilegjin nė tė drejtat e njeriut.      kliko pėr mė shumė

Gjekė Gjonaj

MUZEUMI ETNOGRAFIK I MALĖSISĖ

VeshjetNė kėtė Muze ruhen nga pluhuri  harresės rreth 350 eksponate qindravjeēare nga jeta, puna, tradita dhe shpirti i banorėve tė Malėsisė, tė cilat pėr 36 vjet i ka mbledhur me kujdes fotografi e etnografi, Shtjefėn Ivezaj     kliko pėr mė shumė

Gjekė Gjonaj

MUZIKANTĖT E RINJ NGA ULQINI 

TĖ NJOHUR EDHE JASHTĖ VENDIT

Shkolla e Muzikės nė Ulqin gjatė njė intervali kohor prej shtatė vjetėsh ka arritur tė krahasohet me shkollat tjera me traditė. Nxėnėsit e saj kanė fituar dhjetra shpėrblime edhe nė gara ndėrkombėtare. Merita mė e madhe pėr kėto suksese i takon iniciatorit pėr themelimin ... kliko pėr mė shumė

 

dr. Pjetėr Gjurvaēaj    dr. Gjergj Gjuravēaj

Vajtimet e grave dhe gjamėt e burrave nė Malėsinė e Madhe -  Hot, Grudė, Triepsh dhe Kojė  (6)

 Vargjet strukturohen me tablo oscilatore e subtile nė mėnyrė spontane pėrmes krahasimit " Djalė i shnoshtė kje porsi moll" krahasimi ėshtė funksionalė dhe i qėlluar. Vizioni dramatik i vargjeve ėshtė "Kur u ē'pras bumja, vojti gjama, me t' ēpejt t'erdhėn baba e nana".  kliko pėr mė shumė

Gj.Gj.

Sesioni shkencor mbi Ymer Prizrenin

Simpoziumi Ymer Prizreni...Mė 25 maj nė hotelin "Albatros", nė Ulqin, Shoqata e Artistėve dhe Intelektualėve " ART CLUB", organizoi sesionin shkencor "Ymer Prizreni personalitet i shquar i lėvizjes kombėtare. Nė fjalėn e hapjes dr. Nail Draga , kryetar i "ART CLUB"-it , tha se organizimi i kėtij sesioni paraqet njė ngjarje me rėndėsi shkencore dhe kulturore jo vetėm pėr kėtė shoqatė dhe qytetin e Ulqinit, por edhe mė gjėrė dhe shtoi se manifestimet e tilla shkencore pėr figura tė tilla madhore rrisin dinjitetin dhe krenarinė kombėtare. Dhe s’ka se si tė jetė ndryshe sepse Ymer Prizreni ishte kryeministri i parė i tė gjithė shqiptarėve.     kliko pėr mė shumė

KULTURĖ

PIKTORET SHKODRANE NĖ ULQIN

EDHE NJĖ REVISTĖ E RE NĖ SHQIP

HYMNI I BALLIT KOMBĖTAR

kliko pėr mė shumė

POEZI

NDRE MJEDA -  Gjuha Shqype

LATIF BERISHA  -  Tri gota

Marku i Preēit Macit - Me sene pesdhet e tri

PAK KRYPĖ           kliko pėr mė shumė

Prof. Dr Tefik Bekteshi, Prishtinė
Sėmundja iskemike e zemrės apo sėmundja koronare

Sėmundjet e sistemit kardiovaskular janė shkaktarė tė shumicės sė vdekjeve nė popullėsinė e botės perendimore, por edhe te ne. Sėmundja iskemike e zemrės (apo sėmundja koronare) ėshtė tipi mė i shpeshtė i sėmundjeve kardiovaskulare dhe ka vdekshmėri tė lartė. Shtetet me mjekėsi tė zhvilluar qė moti filluan parandalimin e kėsaj sėmundje nė popullatė duke aplikuar programet qė nė esencė janė programe edukative.    kliko pėr mė shumė

Hulumtime Etnolinguistike

Autor Ruzhdi Ushaku, botues Universiteti i Prishtinės, Fakulteti i Filologjisė, Prishtinė, 2000; faqe 272.

Recensues tė librit janė Dr Abdullah Karjagdiu, profesor i Fakultetit tė Filologjisė nė Prishtinė, si dhe Dr Christopher Lucken, profesor i Universite de Paris VIII-Vincennes Sant-Denis. Tė gjitha punimet nė libėr i kanė rezymetė edhe nė gjuhėn angleze, gjė qė e mundėson tė njihen me rezultatet e hulumtimit tė Ruzhdi Ushakut edhe ata shkenctarė qė nuk e flasin shqipen.    kliko pėr mė shumė