REVISTË E PËRMUAJSHME

INFORMATIVE, KULTURORE E SHOQËRORE

Boton:

Shoqata për kulturë

" Dom Gjon Buzuku"

Kryeredaktor:

Zëvendëskryeredaktor:

Redaksia:

 dom Nikë Ukgjini, Loro Markiqi, Ali Gjeçbritaj,

Fotoreporterë:

 Cuf Lika, Vahid Ceni,

Rozafa, Foto Arb

Adresa e redaksisë:

26 Nëntori, p.n

Nr.tel. 085 412-462,

o69 441-943

Nr. i llog.rrjedhëse:

55140-678-007-0022-129

Revista është rregjistruar në Sekretariatin Republikan për Informata të Malit të Zi në

numrin rendor 04 / 01- 466

Dorëshkrimet dhe fotografitë nuk kthehen

 Mr. Riza Rexha

28 NËNTORI – DATË E SHËNUAR E POPULLIT SHQIPTAR

Që me 1912 populli shqiptar kurdoherë 28 nëntorin e ka quajtur Dita e Pavarësisë, Dita e Flamurit dhe  e ka lidhur me qytetin hero të Vlorës, ku u shpall pavarësia dhe u ngrit flamuri kuq e zi. Për të arritur  deri te kjo datë e shënuar, popullit shqiptar iu desht të zhvillojë luftëra të përgjakshme.   kliko për më shumë

Gani MULLIQI

Kongresi i Parë i Lidhjes Shqiptare në Botë

 Mbi një mijë shqiptarë bashkarisht kanë kënduar Himnin Kombëtar në Prizrenin historik më 27 nëntor të këtij viti. Qyteti i Lidhjes Shqiptare… u kishte hapur odat e zemrat bijve të vet nga të katër anët e botës. Ishin shqiptarët e trojeve etnike nga Shqipëria e Kosova, nga Maqedonia e Mali i Zi , nga Kosova Lindore e Çamëria dhe nga Diaspora shqiptare që në vigjilie të Ditës së Flamurit ishin tubuar në një Kuvend të madh me iniciativën e Shoqatës “Lidhja Shqiptare në Botë” dhe po bisedonin shtruar si vëllai me vëllanë, në një atmosferë shumë më relaksuese e më të favorshme se në kohën e Lidhjes së madhe…    kliko për më shumë

Dr. Zef Giuseppe Chiaramonte

Prania shqiptare dhe arbëreshe në Muzeun dhe në Bilbiotekën etnografike ”Pitre” të Palermos

    Për ata që nuk kanë njohuri mbi personalitetin dhe veprën e Gjuzepe Pitresë, do të them se ai ishte mjek nga Palermoja, i cili jetoi në vitet 1841-1916. Nismëtar i mbledhjes së folklorit në Sicili, ai u bë teoricienti më i madh i studimeve mbi traditat popullore dhe u bë i njohur me punën e tij në nivel ndërkombëtar. Ja teksti i një letre të cilën atij ia kishte dërguar Elena Gjika, e njohur me shkrimet e saj si Dora d’Istria.  kliko për më shumë

Gjokë DABAJ

Toponimet

- dëshmi e gjallë e gjuhëS

iliro-arbro-shqipe në trevat tona (1)

Kur shqyrton emrat e vendeve, toponimet, jo vetëm të trevave tona, që përfshihen midis Liqenit të Shkodrës dhe Detit Adriatik, por edhe më gjërë, në të gjithë hapësirën e ish-Ilirisë, studiuesit nuk ka si të mos i bjerë në sy një dukuri shumë e rëndësishme: Këta emra së pari janë përdorur prej nesh, vendësve iliro-arbro-shqiptarë, dhe pastaj kanë hyrë në gjuhën e ardhësve. Kështu, emrat e vendeve tanë janë përdorur prej romakëve, qoftë prej administratës së tyre, qoftë prej shkrimtarëve të tyre, duke i marrë prej nesh dhe duke ia përshtatur gjuhës së tyre. Ndryshimet fonetike që këta emra kanë pësuar gjatë kalimit nga ilirishtja në latinishte, janë mjaft të dukshme. Po kështu ka ndodhur në kohët më të vona, kur këta emra vendesh janë përdorur prej italishtfolësve, sidomos prej venedikasve.   kliko për më shumë

Shestan, më 26 shkurt 1865

Dëshmi historike mbi Shestanin e vitit 1865*

Shkëlqësia shum e neruom, E mora letrën T’uoj të dashtun të 17 shkurtit dhe qe përgjigjja për dvetjet qi Ju m’i qitët përpara. Qi t’u nap një pasqyre ma të mirë për kta vene, po fillonj me rranxën e shestanasve katolik’. Katolik’t e Shestanit (përveç njani, për të cillin kam me folë ma vonë), janë shqyptarë të vërtetë; ata erdhen pej Shkrelit. Gjashtë vllazën e lëshuon at ven qi t’i shmangen dekjes; në atë vakt ishin në rrezik pej komit vet për arsye të kqijave të shumta qi kishin ba në venin ku kishin le. Ata nji kohë u sollen anej e knej dhe  mosenej u gjeten në kta vene; shkuon në Shestan Nalt, ku i banë ksollat, to mos menuo qi aty me nenjë përgjidhmonë, por vetëm qi t’i shmangen pagimit të hakut, qi e kërkonjshin gjint e komit tyne. Por kur e panë qi trojet e Shestanit Nalt kanë me kjenë të mjathtueshme për jetesë dhe qi kanë me pasë liri të plotë, ata zunë ven ktu. Dhe pej ati vaktit, shestanasit kanë qinruo si njerëz të lirë, ‘të egër’, pa kurrfarë shtërngimi qi të paguojnë tatime. Shpeshherë në të kaluomen, ata kanë hjekë keq dhe kanë pasë humje pej kunërshtarëve malazezë, të cillët kurr s’kanë mujtë me i robnuo ose me i përzanë pej ktyne veneve. kliko për më shumë

Loro Markiqi, avokat

Shqiptarët në Mal të Zi dhe gjermanët e Tirolit Jugor në Itali

Zgjidhja e çështjes së të drejtave të gjermanëve në Itali do ishte ndoshta shembulli më i mirë për ne shqiptarët, sepse edhe afërsia territoriale dhe kulturore e bën këtë më të përshtatshëm për krahasim. Ky problem lindi kur de facto më 1918 Tiroli i Jugut i cili gjerë atëherë ishte pjesë e Austrohungarisë , u bë pjesë e mbretërisë italiane . Kjo ndodhi si pasojë e tregëtisë politike , dhuratë Italisë pasiqë hyri në luftë në anën e aleatëve perëndimorë . Mirëpo bashkangjitja Italisë de Jure ndodhi në vitin 1920 , qëkurë filluan torturat sistematike të popullatës gjermane me qëllim të asimilimit të tyre . Për atë qëllim mohohet nacionaliteti gjerman i Tirolasve , ndalohet gjuha gjermane , si dhe veprimtaria e shoqërive kulturore gjermane   kliko për më shumë

Zefi Rrokut Sim’s Markut Preç-Palit

Në Kullomzë filloi punën paralelja në shqip

  Fshati Kullomzë gjindet rreth 4 km largë Ulqinit, nën Malin Mozhur, ku jetojnë mbi 70 familje me mbi 280 banorë. Përfshinë hapësirën prej Urës së Sarajit e deri te kisha e Sajmirës në Malin Mozhur, në gjatësi prej 4-5 km dhe gjerësi prej 2-3 km. Në qoftë se shikojmë popullatën dhe vendosjen e tyre atëherë do të kthehemi mbrapa një gjysmë shekulli, kur popullata shqiptare ishte e vendosur në numër më të madh në Kullomzën e Epërme, e cila gjendej në brinjë të Malit Mozhur, mirëpo në kohën e fundit, mbas tërmetit të vitit 1979, të githë kaluan në Kullomzën e Poshtme. Sa i takon arsimimit, shkolla e parë në këto hapësira u hap në Salç më 1898/99, ku vijonin mësimin nxënësit e 5 katundeve: Kullomzë, Salç, Mozhur, Krythë, Krruç dhe Braticë e Epërme. Ishte një paralele me 36 nxënës. Mësimi zhvillohej në gjuhën sërbe, kurse gati krejt popullata ishte shqiptare. Mësues ishte Nikolla Radovanoviqi nga Kuçi.      kliko për më shumë

Ali Gjeçbritaj

Ubla e Krajës – monument historik e kulturor

Edhe pse Kraja është një trevë që shtrihet gjatë bregut të Liqenit të Shkodres, ajo në brendi gjithandej është  vend i thatë, pa ujë të gjallë. Për ta kompenzuar këtë mungesë, kranjanët qyshë në lashtësi u detyruan të çelin puse ose ubla, siç i quajnë në këto anë edhe sot e gjithëditën. Andaj me të drejtë thuhet se Kraja është vend ublash.   kliko për më shumë

 Dr. Pjetër Gjuravçaj

Vajtimet e grave dhe gjamët e burrave

në Malësinë e Madhe (Hot, Grudë, Triepsh dhe Kojë ) - 2

Këngët e vajtimit dhe tipizimi

  Deshtëm për t'i rreshtuar në mënyrë organike, vajet dhe gjamët duke zgjëruar refleksin e veprimit të tyre. Meqë janë fryt i pashterrshëm i një mendjehollësie të vazhdueshme e të mahnitshme të popullit tonë, në to shohim të kaluarën në thellësi të kohëve trashigiminë shqiptare bashkë me gjuhën autoktone të mirëfilltë të rajoneve të Malësisë (Hot, Grudë; Triepsh dhe Kojë). Vajtimet e Malësisë kanë pika të përbashkëta koherente, lidhje të caktuara tipizuese. Këtë përshtatje këpujore e vrojtoi përafërsisht, derisa ishte konsull në Shqipëri Hahni, njëri nga të parët studiues të vajtimeve shqiptare. Vajtoret mallkojnë këtë fantazmë (vdekjen), që rreh derë më derë. Vajtoret nuk e mallkojnë vetëm vdekjen, por edhe rastin e vdekjes, sidomos të asaj të papritur. Pra, nuk qajnë vetëm të vdekurin, ato qajnë edhe hallet e të gjallëve. Vajtimi bëhet me një mjeshtri të rrallë duke u lidhur me vdekjen e rastit, qanë me dënesë për jetën në të ardhmën-pa njeriun që e rrëmbeu vdekja që nuk do të jetë më në mesin e tyre- sa të jetë hënë e diell.    kliko për më shumë

Gjekë Gjoni

Piktorët shkodranë

mysafirë në Mal të Zi

  Me njëmbëdhjetë nëntor të këtij viti në Virpazar (komuna e Tivarit) u organizua një ngjarje me rëndësi kulturore. Pikërisht atë ditë para galerisë "Vir" ishin tubuar shumë dashamirë të artit dhe kulturës nga Tivari, Ulqini, Podgorica dhe Tuzi për të parë ekspozitën e shtatë piktorëve më eminent të Shkodrës. Në këtë ekspozitë e titulluar "Arti nuk njeh kufij" janë paraqitur 25 piktura me tematika të ndryshme, punime këto të Ismail dhe Ormira Uruçit, Sytki Ibrahimit, Agim dhe Xheneta Kadillarit, Gjovalin Pacit dhe Andi Hilës.      kliko për më shumë

Dr. Lukë Gjokaj

Bioterrorizmi

Lufta speciale biologjike e cila si mjete për sulm përdorë agjensat biologjik si: bakteriet, viruset apo helmet e tyre sot quhet bioterrorizëm ,ndërsa mbrojtja kundër ketij sulmi quhet biombrojtja. Fjalë kjo, që rrjedh nga fjala engleze biodefence. Nga kjo goditje teorikisht është i rrezikuar çdo njeri qoftë në rajonin tonë, qoftë në çdo vend të botës. Për këtë i gjithë shtypi perëndimor dhe shumë site ne internet janë plotë informata për këto sulme të mundëshme të luftës speciale biologjike. Një atak i tillë ka filluar tash disa muaj dhe pikërisht, ai me agjensa të antraksit. Sulmuesit kanë goditur disa sisteme dhe institucione më të përsosura ne SHBA dhe në disa vende të Europës    kliko për më shumë

Udha e Kalvarit

Mitër Pekaj

Terroristët     kliko për më shumë